در دنیای ساخت و ساز، لولهها و اتصالات نقش حیاتی در انتقال سیالات و ایجاد سیستمهای مختلف ایفا میکنند. از آب و فاضلاب گرفته تا سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، انتخاب درست نوع لوله و اتصالات میتواند بر عملکرد، دوام و هزینههای پروژه تأثیر بسزایی داشته باشد. همچنین آب مهم ترین عامل حیات زندگی بشر است و امروزه اهمیت بسیار بالایی برای حفظ آب و روش درست مصرف کردن آن قائل هستند. به همین منظور لوله ها جهت انتقال آب تولید شدند تا فرآیند منتقل نمودن آب را مدیریت نمایند. علاوه بر مدیریت مصرف آب انتقال دیگر مایعات کاربردی و مایعات بی مصرف کم کم از طریق شکل دیگری از لوله ها انجام شد و تا به امروز انواع و اقسام متعددی از لوله ها تولید شده اند که به بررسی نام و مشخصات و کاربرد آنها خواهیم پرداخت.
لوله چیست؟
لوله یا پایپ (pipe) شی به شکل استوانه ای توخالی و مقاوم می باشد که جهت انتقال سه حالت مواد موجود در طبیعت مایعات ، گاز ها و شکل کوچک جامدات مورد استفاده قرار می گیرد. جنس این لوله ها بستگی به نوع کاربرد فلزی ، پلاستیکی و پلیمری است و رنگ هر کدام از آنها بر اساس مواد به کار رفته به حالت لوله سفید ، لوله سبز ، لوله سیاه و … تولید می گردد. بیشترین مصرف لوله ها در صنعت ساختمان و تاسیسات مکانیکی است. علاوه بر انتقال سیالات، وظیفه محافظ در برابر کابل ها یا حالت پوششی بر برخی از اشیاء را نیز دارد.
دستهبندی کلی لولهها و اتصالات
لولهها و اتصالات ساختمانی را میتوان بر اساس جنس، کاربرد و استانداردهای تولید به دستههای مختلفی تقسیم کرد. برخی از مهمترین این دستهها عبارتند از:
لولههای فلزی
لولههای فولادی: از استحکام بالا و مقاومت در برابر فشار برخوردارند و در صنایع سنگین و سیستمهای لولهکشی با فشار بالا کاربرد دارند.
لولههای مسی: به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و انتقال حرارت بالا، در سیستمهای گرمایشی و سرمایشی و لولهکشی آب آشامیدنی استفاده میشوند.
لولههای گالوانیزه: با روکش روی، مقاومت خوبی در برابر زنگزدگی دارند و در سیستمهای لولهکشی قدیمیتر کاربرد داشتهاند.
لوله ها بر چند اساس دسته بندی می شوند:
- قطر داخلی و قطر خارجی لوله
- میزان وزن لوله و تحمل فشار
- نوع کاربرد در صنعت
- بر اساس استاندارد ها
لوله ها در چه صنایعی استفاده می شوند؟
کاربرد لوله ها بسیار گسترده است و در تمامی صنعت ها مورد استفاده قرار می گیرند اما نه به شکل یکسان. عمده صنایع ای که بیشترین استفاده را از پایپ ها دارند به شرح زیر است :
- صنعت ساختمان
- صنعت نفت
- آبیاری و کشاورزی
- صنعت گاز و پتروشیمی
- کارخانه های غذایی
- کارخانه های شیمیایی
- صنعت داروسازی
- پالایشگاه ها
بیشتر تمرکز ما جهت معرفی لوله و اتصالات مرتبط به حوزه ساختمان است که شامل لوله آب ، لوله فاضلابی ، لوله گاز و لوله تهویه هوا می شود.
انواع لوله و اتصالات آب
لوله و اتصالات آبی در سیستم های توزیع آب استفاده می شوند. آبرسانی ساختمان مهم ترین بخش لوله کشی می باشد که باید میزان فشار آب را به خوبی تامین نماید. لوله آب را می توان به دو طریق دسته بندی کرد :
انواع لوله و اتصالات بر اساس نوع
1.لوله تک لایه
لوله تک لایه از یک لایه پلی پروپیلن که حالت پلاستیک نرم و الیاف با قابلیت انعطاف پذیری بالا ساخته می شود و بیشتر در ساختمان های مسکونی استفاده می گردد. از ویژگی های این لوله می توان به خاصیت زد زنگ بودن و عدم جذب رسوب به دیوار های لوله اشاره کرد. هم چنین نحوه نصب و اجرای آنها بسیار راحتر از لوله های آهنی می باشد.
برند های معتبر لوله و اتصالات تک لایه
لوله تک لایه آذین ، نیک بسپار ، یزد لوله ، یزدبسپار ، اسپادانا ، بیست بسپار
2.لوله سه لایه
لوله های سه لایه از لایه های پلیمری ساخته می شود که معمولا دو لایه پلی پروپیلن است و یک لایه عایف فلزی که معمولا این لوله ها به رنگ سفید و قرمز تولید می گردند.
برند های معتبر لوله و اتصالات سه لایه
تنها برند تولید کننده لوله سه لایه لوله آذین است که به نام تجاری آذین پلاسبه فروش می رسد.
3.لوله پنج لایه
لوله پنج لایه که به پایپ های PEX معروف هستند در خصوص نحوه ساخت ، اجزا و انواع این لوله ها در مقاله لوله پنج لایه کاملا توضیح داده ایم . کاربرد های این دسته از لوله های شامل موارد آبرسانی می شود اما با توجه به تحمل فشار بالای دمای آب قابلیت استفاده مصارف صنعتی را نیز دارا می باشد. از مزیت های لوله پنج لایه می توان به مقاوم بودن در برابر ضربه ، لوله کشی آسان ، توانایی بار فشار آب بالا ، استفاده کمتر از اتصالات ( به دلیل کلاف بودن لوله و خاصیت انعطاف پذیری آن از بوشن و زانو کمتر استفاده می شود) و عمر بالای آن اشاره نمود.
برند های معتبر لوله و اتصالات پنج لایه
لوله پنج لایه نیوپایپ ، بهتراشان ، سوپرپایپ ، ایزوپایپ
انواع لوله و اتصالات بر اساس جنس
لوله پلی اتیلن
جنس پلی اتیلن یک پلیمر ساده است که از مولکولهای الفا-الکتین ها تشکیل می شود. نوع خاصیت طبیعی آن به صورت جامد بدون رنگ، شفاف و چسبنده است که توانایی بالایی در دفع حرارات دارد. پلی اتیلن به عنوان یکی از مهمترین پلیمرهای صنعت پلاستیک شناخته می شود و علاوه بر ساخت لوله در صنعت بستهبندی، بافتنیها، وسایل خانگی، وسایل ورزشی و صدها مورد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
لوله پلاستیکی یا PX
این نوع لوله ها از جنس کریستال های پلاستیکی آب شده ساخته می شوند و شبیه با پلی اتیلن هستند . فشرده سازی و مقاوم سازی در برابر فشار وزنه بالا باعث استحکام و دوام بالای این مواد می شود. لوله های پلاستیکی معمولا برای انتقال آب ساختمان استفاده می شود و نوع متدوال لوله سفید و لوله های پرمصرف امروزی است. این لوله ها انعطافپذیر، مقاوم در برابر یخزدگی و نصب آسان هستند و در سیستمهای گرمایش از کف و لولهکشی آب آشامیدنی استفاده میشوند.
لولههای چدنی
چدن خاکستری: در گذشته به عنوان لوله فاضلاب استفاده میشد اما به دلیل وزن بالا و شکنندگی، امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
چدن داکتیل: استحکام و انعطافپذیری بالاتری نسبت به چدن خاکستری دارد و در سیستمهای فاضلاب فشار قوی کاربرد دارد.
لوله پلیمری
لوله های پلی اتیلن نیز جزء دسته مصارف سیستم انتقال آب می باشد که به رنگ مشکی ساخته می شود. این جنس از لوله ها برای سیستم لوله کشی شهری ، انتقال مایع در ابعاد گسترده وصنعتی ، انتقال آب های زیرزمینی و… کاربرد دارد . انواع لوله ها این جنس به لوله پلی اتیلن PE، لوله پی وی سی یا پلی وینیل کلراید PVC، لوله پلیپروپیلن PP و لوله پلی بوتیلن PB تقسیم بندی می شوند.
PVC: سبک، ارزان و مقاوم در برابر خوردگی هستند و در سیستمهای فاضلاب و آبیاری کاربرد گستردهای دارند.
PP: مقاومت شیمیایی بالا و وزن سبک دارند و در صنایع شیمیایی و غذایی کاربرد دارند.
اتصالات لوله
اتصالات لولهها برای اتصال قطعات مختلف لوله به یکدیگر و ایجاد شبکههای لولهکشی استفاده میشوند. انواع مختلف اتصالات عبارتند از:
اتصالات رزوهای: با ایجاد رزوه بر روی لوله و اتصال، اتصال محکمی ایجاد میکنند.
اتصالات جوشکاری: با جوش دادن قطعات به یکدیگر، اتصالی قوی و دائمی ایجاد میکنند.
اتصالات پرسینگ: با استفاده از ابزار مخصوص، قطعات را به یکدیگر پرس میکنند.
اتصالات چسبی: با استفاده از چسب مخصوص، قطعات را به یکدیگر میچسبانند.
عوامل موثر در انتخاب لوله و اتصالات
انتخاب نوع لوله و اتصالات به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نوع سیال: نوع سیال (آب، گاز، مواد شیمیایی) و خواص آن (دما، فشار، خوردگی) در انتخاب جنس لوله و اتصالات موثر است.
شرایط محیطی: دما، رطوبت، خاک و سایر شرایط محیطی بر طول عمر و عملکرد لولهها و اتصالات تأثیر میگذارند.
فشار کاری: فشار سیال در سیستم بر ضخامت و جنس لولهها و اتصالات تأثیر میگذارد.
هزینه: هزینه اولیه و هزینههای نگهداری از عوامل مهم در انتخاب هستند.
استانداردها: لولهها و اتصالات باید مطابق با استانداردهای ملی و بینالمللی تولید شوند.
نتیجهگیری
انتخاب مناسب لوله و اتصالات برای هر پروژه ساختمانی، نیازمند بررسی دقیق عوامل مختلف و مشاوره با متخصصان است. در این مقاله، تلاش کردیم تا شما را با انواع مختلف لولهها و اتصالات و عوامل موثر در انتخاب آنها آشنا کنیم. امیدواریم این اطلاعات به شما در تصمیمگیری بهتر کمک کند.
توجه: برای اطلاعات دقیقتر و تخصصیتر، بهتر است با مهندسان تاسیسات و کارشناسان فروش لوله و اتصالات در گروه بازگانی صدرا مشورت کنید.
مقاله پیشنهادی: تفاوت لوله پلیکا و لوله پوشفیت
ادامه دارد
بدون دیدگاه